Με την ακύρωση των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων και γενικότερα οι διακοπές όλων των αθλητικών εκδηλώσεων και επανεκκίνησης τους με πρωτόγνωρα μέτρο, το έτος 2020 θα ανακηρυχθεί πιο εύκολα για τις μετατοπίσεις της αθλητικής περιόδου ως αποτέλεσμα της πανδημίας Covid-19 και όχι για παραδείγματα αστρικής αθλητικής αριστείας. Οι περιορισμοί στα ταξίδια, η σωματική δραστηριότητα και οι μαζικές συγκεντρώσεις λόγω της πανδημίας COVID19 παρείχαν σημαντικές επιπτώσεις για όλους τους αθλητές, με περιορισμούς πρόσβασης σε χώρους εκπαίδευσης και ακυρώσεις διαγωνισμών. Αυτές οι επιπτώσεις μπορεί να έχουν ανάλογες ψυχολογικές συνέπειες.
Τoυς τελευταίους μήνες, έχουν διατεθεί πολλοί πόροι για το θέμα αυτό, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων παρεμβάσεων για τους αθλητές και των έμμεσα σχετιζομένων, όπως των προπονητών και των γονέων. Πώς αθλητές και συνεργάτες στον αθλητισμό μπορούν συλλογικά να αντιμετωπίσουν τέτοιες αντιξοότητες είναι χρήσιμη από την άποψη της παροχής υπηρεσιών και διδακτικό για την αποσαφήνιση και κατανόηση μας για πολλά θέματα, συμπεριλαμβανομένης της ρύθμισης των συναισθημάτων, δεξιοτήτων αντιμετώπισης, ψυχική ανθεκτικότητα, το στίγμα της ψυχικής υγείας και τις στρατηγικές ευημερίας. Η κρίση COVID-19 είναι μια νέα απειλή που θέτει τους προσαρμοστικούς μηχανισμούς του ανθρώπου, τόσο φυσιολογικά όσο και ψυχολογικά, μέσω των ρυθμών του. Ο άνθρωπος είναι ένας εξαιρετικά προσαρμοστικός οργανισμός, αναπτύσσοντας στην εξέλιξή του διαφορετικό φυσιολογικό και ψυχολογικό αμυντικό μηχανισμό, επιτρέποντας του να ξεπεράσει διαφορετικά σενάρια, αλλά μερικά από αυτά τα φυλογενετικά αμυντικά συστήματα δεν σημαίνει πως θα μπορούσαν να παράγουν προσαρμοστική συμπεριφορά στη σημερινή κοινωνία. Στην παρούσα παγκόσμια κατάσταση περιορισμού στο σπίτι λόγω της πανδημίας COVID-19, τα περισσότερα άτομα εκτίθενται σε μια άνευ προηγουμένου αγχωτική κατάσταση άγνωστης διάρκειας, που είναι το επίκεντρο του στρες, ανασφάλειας και κατάθλιψης λόγω της αρνητικής εκτίμησης της κατάστασης και των συμπεριφορών αυτοπροστασίας.
Οι καθημερινές ρουτίνες τους, αντισταθμίζουν την τρέχουσα κατάσταση του κάτοικόν περιορισμού. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει πηγή απώλειας προσαρμογών απόδοσης, περιορίζοντας την απόκτηση νέων ικανοτήτων καθώς και τα ποσοστά βελτίωσης των αποδόσεων τους. Μέσα σε αυτή την ομάδα, οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί αθλητές υφίστανται μια ακόμη πιο προκλητική κατάσταση, δεδομένου ότι προετοιμάζονται για την Ολυμπιάδα του Τόκιο για 4 χρόνια και η αναβολή προσδίδει επιπρόσθετο παράγοντα άγχους. Αυτή η οπισθοδρόμηση και η απειλή του κορονοϊού μπορεί να προκαλέσει στον αθλητή σημαντική έλλειψη στη συγκέντρωση, τα κίνητρα αλλά και την επιθυμία να συνεχίσει την προετοιμασία για την Ολυμπιάδα με την ίδια ενέργεια, αφού απαιτείται μεγάλη επένδυση σωματικής και ψυχολογικής προσπάθειας. Παράλληλα το οικονομικό και επαγγελματικό μέλλον πολλών από αυτούς τους αθλητές εξαρτάται από το αποτέλεσμα και ως εκ τούτου, έχοντας μια προσαρμοστική και ανθεκτική προσωπικότητα, ικανή να ελέγχει το άγχος, είναι ένας βασικός παράγοντας για την επίτευξη επιτυχίας.
Μια επιπρόσθετη δυσκολία των αθλητών που υπόκεινται είναι ότι οι προπονητές μαζί με το προσωπικό υποστήριξης, αθλητικές ομοσπονδίες και οργανισμοί τυγχάνουν αμφισβήτησης και πρέπει να αναδιοργανώσουν το αθλητικό σχέδιο προετοιμασίας τους. Θα ήταν θεμελιώδες να κατανοήσουμε την αντίδρασή τους στο στρες και να καθορίσουμε επαγγελματικές παρεμβάσεις σε αυτούς τους αθλητές ώστε να συνεχίσουν να προετοιμάζονται για την Ολυμπιάδα στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Εν συνεχεία, στον συγκεκριμένο πληθυσμό των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών αθλητών, η κατανόηση παραγόντων που θα μπορούσαν να ελεγχθούν, όπως οι τρόποι αντιμετώπισης και η ψυχολογική τους ευελιξία, το κοινωνικό τους περιβάλλον και η θεσμική τους στήριξη, μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων σε αυτή την εξαιρετική κατάσταση που βιώνουμε σήμερα, επιτρέποντας στην αθλητική τους απόδοση να μην έχει αρνητικές επιπτώσεις.
Το γεγονός αυτό μας δείχνει τη σημασία της ψυχολογικής κατάρτισης σε αθλητές υψηλών επιδόσεων, προκειμένου να διατηρηθεί μια θετική διάθεση και πιο ευέλικτες και θετικιστικές στρατηγικές αντιμετώπισης, θεμελιώδεις παραμέτρους για την επίτευξη υψηλών αθλητικών επιδόσεων. Παρεμβάσεις για τη βελτίωση της ψυχολογικής ευελιξίας και αντιμετώπισης θα ήταν οι πλέον συνισταμένες, προκειμένου να επιτευχθεί μια βέλτιστη και προσαρμοστική ψυχολογική κατάσταση των αθλητών, επιτρέποντάς τους να προσαρμόσουν την προσωπική και επαγγελματική τους ζωή στα μεταβαλλόμενα γεγονότα που συμβαίνουν. Παράλληλα η έλευση πρώην αθλητών που αγωνίστηκαν σε προηγούμενες Ολυμπιάδες θα μπορέσει να διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο δημιουργώντας ένα ισχυρότερο τείχος προστασίας, σαν μια προσθήκη υψηλής σημασίας. Τα αποτελέσματα θα κριθούν από την υποστήριξη που θα τύχουν οι αθλητές και διαφαίνεται από άλλα αθλήματα που επαναλειτούργησαν, με στατιστικά στοιχεία, πως ο λιγότερο πιθανός νικητής έχει περισσότερο πλεονέκτημα αναλογικά πάντα, στην εποχή του Κορονοϊού, να πετύχει καλύτερες επιδόσεις από έναν πιο ισχυρό ανταγωνιστή. Άρα χώρες και αθλητές μικρότερου αθλητικού βεληνεκούς όπως και η Κύπρος στην παρούσα κατάσταση, μπορεί να τύχουν μεγαλύτερου οφέλους όταν τύχουν σωστότερης υποστήριξης από τους αρμοδίους φορείς.
Το βαθύτερο κέρδος θα είναι η ενίσχυση των υφιστάμενων σχέσεων μέσα στη ζωή των αθλητών, στην προσωπική και επαγγελματική τους υπαρξιακή σφαίρα. Η νέα χάραξη των οδών για ενίσχυση των Ολυμπιακών/Παραολυμπιακών φορέων υποστήριξης θα επιβεβαιωθούν σαν μια σημαντική συμβολή βάσεως εμπλοκής των αθλητών, συμβάλλοντας καλύτερα στην αθλητική τους αριστεία. Η σημερινή εποχή είναι ιστορική, ίσως για περισσότερους λόγους από ό, τι οι πλείστοι άνθρωποι έχουν σαν προτετελεσμένο.
Γιάννης Ρωσσίδης
(B.Sc., MA)
